آتي سهام چيست ؟

قرارداد آتي 

__________

قرارداد آتي سهام، قراردادي دو طرفه است كه بر اساس آن، خريدار و فروشنده تعهد مي‌‌كنند سهام پايه قرارداد را به قيمت مشخص و در تاريخ معيني در آينده معامله كنند.

طرفين براي اطمينان از ايفاي تعهدات تعيين‌شده در قرارداد به‌صورت شرط ضمن عقد متعهد مي‌شوند مبلغي را به عنوان وجه تضمين نزد كارگزار يا اتاق پاياپاي بگذارند. اين وجه تضمين اوليه متناسب با تغييرات قيمت آتي سهم (قيمت تسويه روزانه)، به‌طور روزانه تعديل مي‌شود.

قرارداد آتي سهام، به‌طور همزمان از ويژگي‌هاي سهام و قراردادهاي آتي برخوردار است، از اين رو براي سرمايه‌گذاران حرفه‌اي و معامله‌گران خرد جذابيت خاصي دارد. اين ابزار، علاوه بر ايجاد فرصت‌هاي جديد براي مديريت ريسك در بازارهاي سهام، امكان كسب سود از تغييرات آتي قيمت را هم براي مشاركت‌كنندگان بازار فراهم مي­كند.

برخي از مزاياي اين ابزار مالي را مي‌توان به‌صورت زير برشمرد:

·      به دليل ويژگي اهرمي، با سرمايه كم‌تر مي‌توان سود بيش‌تري كسب كرد: در بازار آتي به‌منظور اتخاذ موقعيت خريد يا فروش، به جاي 100 درصد ارزش معامله، فقط درصدي از آن (به‌عنوان مثال 20درصد)، وجه تضمين پرداخت مي‌شود. به‌عبارت ديگر، امكان سرمايه‌گذاري 5 برابر، نسبت به آورده شخص، فراهم است.

·      امكان پوشش ريسك را فراهم مي‌آورد؛

·      به‌دليل نقش كارگزار و اتاق پاياپاي، ريسك اعتباري طرفين معامله اندك است؛

·      سود و زيان قراردادهاي آتي به‌صورت روزانه به حساب سرمايه‌گذار واريز مي‌شود و كسب سود در اين بازار بر خلاف بازار سهام، منوط به بستن موقعيت و خروج از بازار نيست؛

·      امكان كسب سود در بازار افزايشي[1] و كاهشي[2]، فراهم است و اين ويژگي به افزايش كارايي بازار كمك مي‌كند؛

·      سرمايه‌گذاران بدون توجه به سررسيد قراردادها، مي‌توانند طي دوره معاملاتي قرارداد با بستن موقعيت خود از طريق معامله معكوس (خريد در برابر فروش و فروش در برابر خريد) از بازار خارج شوند؛

·      امكان كشف قيمت[3] بهتر سهام پايه را فراهم مي‌آورد: هر چند بازارهاي آتي برآورد قطعي از قيمت آتي سهم پايه ندارند، اما اطلاعات ارزش‌مندي در مورد ريسك، ثبات يا عدم ثبات قيمت در آينده ارائه مي‌دهند. در واقع، قراردادهاي آتي بيانگر انتظارات بازار درباره قيمت‌هاي آينده سهم پايه قرارداد هستند؛

·      سهامداران عمده و سرمايه‌گذاراني كه افق سرمايه‌گذاري بلندمدت دارند، مي‌توانند از اين بازار براي پوشش ريسك ناشي از نوسان قيمت سهام در اختيار خود، استفاده كنند؛

·      براي اتخاذ موقعيت فروش، نياز به در اختيار داشتن سهام پايه نيست و سرمايه‌گذاران مي‌توانند بر اساس پيش‌بيني‌هاي خود، اقدام به فروش كنند؛

·      بازار آتي بر خلاف بازار سهام، تحت تاثير خريد و فروش‌هاي سهامداران عمده قرار نمي‌گيرد؛

·      نقدشوندگي قرارداد آتي سهام به‌دليل ماهيت آن به نسبت سهم پايه بيش‌تر است: بازارهاي ابزارهاي مشتق، از نقدشوندگي بالايي برخوردارند. زيرا در اين بازارها نسبت به بازارهاي سهام، سرمايه كم‌تري براي انجام معاملات موردنياز است و بازده و ريسك در سطح دلخواهي قابل تعديل هستند، به همين دليل معامله‌گران بيش‌تري جذب اين بازارها مي‌شوند. هم‌چنين راهبردهاي معاملاتي مختلفي در اين بازارها بدون تغييرات زياد قيمت، قابل اجرا هستند. به‌عبارت ديگر، معاملات در اين بازارها به‌عنوان جايگزين يا مكمل بازارهاي نقدي سهام، راحت‌تر و جذاب‌تر است؛ و

·      هزينه معاملات قرارداد آتي سهام اندك است: كارمزد معامله در بازار آتي در بورس تهران مشابه كارمزد معامله‌اي با ارزش برابر در بازار سهام است. با توجه به اين‌كه مالكيت سهام تا قبل از سررسيد بين طرفين قرارداد جابجا نمي‌شود، هزينه‌هاي نقل و انتقال و ماليات در اين قراردادها وجود ندارد.