بازيگران بازار آتي چه كساني هستند ؟

بازيگران بازار آتي چه كساني هستند؟

الف : سرمايه گذاران

ب : پوشش دهندگان ريسك ( Hedger )

ج : آربيتراژگران

سرمايه گذاران: سرمايه گذاران افرادي هستند كه به منظور سرمايه گذاري اقدام به انعقاد قرارداد آتي مي‌كنند و از تغييرات قيمت قرارداد آتي منتفع مي‌شوند. مثلا شخصي با تصور اينكه مثلا قيمت برق هفته ديگر حتما رشد مي‌نمايد، اقدام به اتخاذ موقعيت خريد در بازار آتي برق مي‌كند و آنگاه منتظر مي ماند تا هفته ديگر. اگر قيمتها همان طور كه او پيش بيني كرده بود رشد كند آنگاه او از اين معامله سود خواهد برد ولي ا گر قيمت‌ها كاهش يابد او متضرر خواهد شد. حضور اين افراد سبب نقدشوندگي و كارايي بيشتر بازار خواهد شد.و آموزش بورس ضروري است .

پوشش دهندگان ريسك ( Hedger ): اشخاص پوشش دهنده ريسك در معاملات آتي در واقع علاقمند به حذف ريسك نوسان قيمت از كالا بوده و يا تلاش مي‌نمايند تاريسك نوسان قيمت را به حداقل برسانند. نقش هجينگ در واقع به گونه‌اي مانند عملكرد بيمه بوده تا از ضرر و زيان معامله گر آتي جلوگيري نمايد.و ثبت نام بورس انجام دهند . 

بنابراين ماهيت معاملات آتي ايجاد فرصت‌هاي بيمه‌اي و امنيت اقتصادي در برابر نوسانات قيمت كالا براي طبقات تجار، توليدكنندگان و نيز واسطه‌هاي توليدي خواهد بود. پوشش ريسك به فرد معامله گر آتي، اين امكان را مي‌دهد تا قيمت و سپرده معاملات آتي خود را پيشاپيش برنامه‌ريزي نموده و از ضرر بالقوه پيش بيني نشده و يا رقابت سنگين دربازار معاملات رهايي يابد.

لذا يك معامله‌گر با عمل پوشش ريسك خود، موقعيت جديدي در بازار معاملات آتي كسب نموده كه مي‌تواند برخلاف يا مساوي موقعيت و يا از نظر قيمت در بازار نقدي كالا باشد.

براي روشن شدن اين مساله مثالي عددي را ارائه مي دهيم: فرض كنيد شركت لوله سازي A طي قراردادي با يك شركت گازي متعهد مي گردد 2 ماه آينده 1000 تن لوله توليد نمايد فرضا با قيمت هر كيلو 24000 ريال اين شركت لوله سازي برنامه ريزي مي‌نمايد كه از ماه آينده توليد را شروع نمايد و براي توليد اين مقدار لوله به  1200 تن ورق فولادي نياز دارد.

قيمت ورق فولادي در حال حاضر 14000  ريال است و شركت لوله‌سازي با توجه به اين قيمت اقدام به انعقاد قرارداد نموده است ولي اگر قيمت ورق فولادي در ماه آينده كه شركت لوله سازي A قصد خريد 1200 تن را دارد ناگهان 20000 ريال شود آنگاه اين شركت عملا از اين قرارداد متضرر مي‌گردد.

براي پوشش ريسك نوسانات قيمت ورق‌هاي فولادي، شركت لوله‌سازي A ، وارد بازار آتي ورق‌هاي فولادي شده و موقعيت تعهد خريد 1200 تن (12 قرارداد 10 تني آتي) ورق فولادي مي‌گيرد، قيمت قرارداد آتي ورق بايد عددي نزديك به قيمت نقدي آن باشد مثلا 15000  ريال.و كد بورسي داشته باشند . 

آنگاه در ماه آينده قيمت قرارداد آتي فولاد 21000 ريال (چون قيمت نقدي آن 20000 ريال شده است) مي شود. در اين صورت شركت A با بستن قرارداد آتي 6000 ريال در هر كيلو سود برده است ولي در بازار نقدي چون مجبور است 6000 ريال بيشتر از آن چيزي كه براي ورق فولادي برآورد كرده بود بپردازد ضرر كرده است.

در اين صورت سود و زيان بازار آتي و نقدي همديگر را خنثي نموده و از متضرر شدن شركت لوله سازي A ممانعت به عمل مي آيد.

قراردادهاي اختيار معامله

به طور كلي مي توان قراردادهاي اختيار معامله را به دو دسته تقسيم كرد :

1 – اختيار خريد 

2 – اختيار فروش

يك اختيار خريد در واقع اين حق (و نه الزام) را به دارنده‌ي آن مي‌دهد كه دارايي موضوع قرارداد را با قيمت معين و در تاريخ مشخص يا قبل از آن بخرد. به همين ترتيب يك اختيار فروش به دارنده‌ي آن اين حق را مي‌دهد كه دارايي موضوع قرارداد را با قيمت معين و در تاريخ مشخصي و يا قبل از آن بفروشد.

قيمتي كه در اين قرارداد ذكر مي شود قيمت توافقي يا قيمت اعمال و تاريخ ذكرشده در قرارداد را، اصطلاحا سررسيد اختيار معامله گويند. 

اختيار خريد يا فروش هر كدام به دو حالت اروپايي و آمريكايي تقسيم مي‌شود. قرارداد اختيار اروپايي فقط در تاريخ سررسيد قابليت اعمال دارد در حالي كه قرارداد اختيار آمريكايي در هر زماني قبل از تاريخ سررسيد يا در تاريخ سررسيد قابل اعمال است. لازم است بر اين نكته تاكيد كنيم كه يك ورقه‌ي اختيار معامله به دارنده آن حق يا اختيار انجام كاري را مي‌دهد نه اينكه او را ملزم به انجام كاري كند. اين ويژگي وجه تمايز ورقه اختيار معامله از قراردادهاي آتي است.

دارنده اختيار خريد امكان اين انتخاب را دارد كه دارايي پايه را با قيمت معين و در زمان معين در آينده بخرد يا خير. ولي دارنده اختيار خريد بايد هزينه اختيار معامله يا قيمت قرارداد اختيار را بپردازد.

در بازارهاي اختيار معامله چهار نوع معامله گر وجود دارد :

1 – خريداران اختيار خريد

2 – فروشندگان اختيار خريد

3 – خريداران اختيار فروش

4 – فروشندگان اختيار فروش

نحوه پوشش ريسك

نحوه پوشش ريسك در قراردادهاي اختيار معامله بسيار ساده است معامله‌گران مي‌توانند با خريد قراردادهاي اختيار خريد و فروش و پرداخت قيمت آن در برابر نوسانات قيمت دارايي پايه خود را بيمه نمايند.