مفهوم تابلو خواني در بورس چيست ؟ 

تابلوخواني يعني بررسي هر نماد، ميزان خريد و فروش، نوسان‌هاي قيمت، ميزان عرضه و تقاضاي سهامداران  كد بورسي حقيقي و حقوقي و موارد مشابه آن كه منجر به شناخت وضعيت كوتاه‌مدت و ميان‌مدت سهم مي‌شود.

سهامداران بازار سرمايه همچون ساير سرمايه گذاران پيش از سرمايه گذاري بايد مجموعه‌اي از آموزش‌ بورس ها را فرا بگيرند. اين روزها فعاليت در بورس بيش از هر زمان ديگري به دغدغه گروهي از افراد تبديل شده است، به همين دليل قصد داريم شما را با يكي از مفاهيم بازار سرمايه آشنا كنيم.

يكي از سايت‌هاي پركاربرد جهت بررسي وخريد و فروش سهام، سايت مديريت فناوري بورس تهران به آدرس TSETMC.COM است كه اطلاعات جامعي از معاملات روزانه سهام در اختيار سرمايه گذار قرار مي‌دهد. قبل از هر چيز ثبت نام بورس لازم است و هر سهم در اين سايت با نماد مخصوص به خود نمايش داده مي‌شود.

تابلو خواني يعني بررسي هر نماد، ميزان خريد و فروش، نوسان‌هاي قيمت، ميزان عرضه و تقاضاي سهامداران حقيقي و حقوقي و… كه باعث شناخت وضعيت كوتاه‌مدت و ميان‌مدت يك سهم مي‌شود. اگر به دنبال سهم خاصي باشيم، با جستجو در سايت (Tsetmc) مانند تصوير زير مي‌توان سابقه معاملات آن سهم را مشاهده و بررسي كرد، در ادامه به بررسي سهم دزهراوي مي‌پردازيم.

با كليك بر روي «دزهراوي» مي‌توان اطلاعات مربوط به معاملات اين سهم را مشاهده كرد.

اطلاعات نماد در سايت TSETMC

همان‌طور كه در تصوير بالا ملاحظه مي‌شود، بخش‌هاي مختلف اطلاعات مربوط به هر سهم با اعداد ۱ تا ۸ شماره‌گذاري شده كه در ادامه به توضيح هريك مي‌پردازيم.

۱. قيمت

بخش اول وضعيت قيمت حال حاضر سهام را نشان مي‌دهد. قيمت خريد بهترين سفارشي كه در سطر اول سفارشات وجود دارد قيمت معامله بيانگر آخرين قيمت معامله‌شده سهام است. قيمت اولين، اولين معامله‌اي كه در نماد انجام شده را نشان داده و قيمت پاياني، ميانگين موزون قيمت‌هاي معامله‌شده همان روز با توجه به حجم معاملات است. قيمت فروش نيز مانند قيمت خريد بوده و قيمت ديروز، قيمت پاياني روز گذشته را نشان مي‌دهد.

چنانچه آخرين قيمت معامله نسبت به قيمت پاياني بيش‌تر باشد، نشان‌دهنده اقبال بازار به سهام است و روند مثبت احتمالي در روز بعد را نشان مي‌دهد و برعكس. در محاسبه قيمت پاياني سهام، ميزان حجم مبناي سهم نيز بررسي مي‌شود و درصورتي‌كه تعداد سهام معامله‌شده در يك روز بسيار كمتر از حجم مبنا باشد، قيمت پاياني نزديك صفرقرار مي‌گيرد در كل از قيمت پاياني براي محاسبه قيمت مجاز روز آينده استفاده مي‌شود.

۲. بازه قيمتي

اين بخش تغييرات سهم را به‌صورت روزانه، هفتگي و ساليانه نشان مي‌دهد. بازه روز حداقل و حداكثر قيمتي است كه سهام شركت در آن روز معامله شده. قيمت مجاز قيمتي است كه سهم مي‌تواند روزانه در آن بازه نوسان داشته باشد. بازه هفته درواقع قيمت سهام شركت در طي يك هفته را به نمايش مي‌گذارد و بازه سال قيمت سهام را در طي يك سال گذشته نشان مي‌دهد؛ يعني اگر امروز ۲۰ فروردين باشد قيمت سال نشان‌دهنده قيمت سهام شركت از ۲۰ فروردين سال گذشته تا ۲۰ فروردين امسال است.

به‌عنوان‌مثال بازه روز سهام دزهراوي در ساعت ۰۹:۰۰ اولين معامله سهم در قيمت ۲۰۶۱۷ ريال انجام شده و بعد از آن با افزايش تقاضا همراه و قيمت تا محدوده ۲۱۴۲۶ ريال رشد مي‌كند و تا پايان معاملات نيز در همين محدوده معامله مي‌شود. پس بازه روز سهم (۲۰۶۱۷ – ۲۱۴۲۶) ريال است.

۳. خريد و فروش حقيقي و حقوقي

در بازار سرمايه دو دسته سرمايه‌گذار داريم كه شامل سرمايه گذاران حقيقي و سرمايه گذاران حقوقي است. سرمايه گذاران حقوقي، شركت‌هاي ثبت‌شده‌اي هستند كه از طريق شركت اقدام به دريافت كد بورسي نموده‌اند (شركت‌هاي سرمايه گذاري، سبدگرداني، صندوق‌هاي سرمايه گذاري و…). سرمايه گذاران حقيقي افرادي، هستند كه اقدام به دريافت كد معاملاتي كرده و سپس به خريد و فروش سهام مي‌پردازند.

يكي از بخش‌هاي مهم سايت TSE اين بخش است كه در آن تعداد خريداران و فروشندگان، ميزان خريد و فروش حقيقي‌ها و حقوقي‌ها و حجم معاملات آن‌ها را نشان مي‌دهد. با بررسي تعداد سرمايه گذاران حقيقي و حقوقي و حجم معاملات انجام‌شده، مي‌توان به تجزيه و تحليل سهم موردنظر پرداخت. همان‌طور كه در تصوير نماد دزهراوي مشاهده مي‌شود سمت چپ مربوط به فروشنده‌ها و سمت راست مربوط به خريداران است.

۴. معاملات

تعداد معاملات، تعداد معامله‌هايي كه در يك سهم انجام شده است را نشان مي‌دهد. به‌عنوان‌مثال در نماد دزهراوي ۹۱۲۱ بار معامله بين خريدار و فروشنده انجام شده است و اين عدد ربطي به حجم معاملات ندارد. حجم معاملات شامل تعداد سهام شركت كه در طي روز بين خريدار و فروشنده معامله مي‌شود، به‌عنوان‌مثال حجم معاملات نماد دزهراوي ۱۶.۲۱۸ M (ميليون) سهم است.

ارزش معامله: سهام يك شركت در طول روز و در ساعات معاملات تعيين شده با قيمت‌ها و حجم‌هاي گوناگون مورد معامله قرار مي‌گيرد. به‌عنوان‌مثال اگر شما ۵۰۰ سهم ۱۰۰۰ توماني ارزش معامله شما ۵۰۰۰۰۰ تومان مي‌شود همچنين اگر شخص ديگري ۶۰۰۰ سهم به قيمت ۱۰۵۰ تومان خريده باشد ارزش معامله آن ۶۳۰۰۰۰۰ تومان است.

اگر به همين ترتيب ارزش كليه معاملاتي كه در طول روز در يك سهم انجام مي‌شود را جمع كنيم، ارزش معامله آن سهم به دست مي‌آيدهمچنين ارزش بازار هم از حاصل‌ضرب تعداد سهام كل شركت در قيمت پاياني سهم محاسبه مي‌شود. مقايسه ميزان حجم معاملات با ميانگين حجم ماه، يكي از سيگنال‌هايي است كه تابلوي معاملات بازار به ما مي‌دهد كه در كنار مباحث تكنيكالي مي‌توان از آن بهره برد.

۵. حجم مبنا

تعداد سهام همان‌طور كه از نام آن پيداست به تعداد سهامي كه مورد معامله قرار گرفته گفته مي‌شود. حجم مبنا به معناي به تعداد سهامي كه بايد در طول يك روز معامله شود تا قيمت پاياني آن سهم بتواند نوسان مثبت يا منفي داشته باشد.

فلسفه حجم مبنا براي كنترل رشد بي‌رويه قيمت سهام در سال ۱۳۸۲ با ۱۵ درصد از كل سهام يك شركت طي يك سال تصويب شده است. بدين ترتيب حجم مبناي روزانه ۰۰۰۶/۰ (شش ده هزارم) كل سهام شركت شد. در سال ۱۳۸۳ تغيير كرده و به ۲۰ درصد افزايش و حجم مبنا نيز ۰۰۰۸/۰ (هشت ده هزارم) افزايش يافت؛ اما از سال ۱۳۹۳ به ۱۰ درصد كاهش يافته، در اواخر سال ۱۳۹۸ اين قانون به طور مجدد تغيير كرد و اكنون بر اساس ميزان معاملات سهم و قيمت پاياني آن و به‌صورت شناور محاسبه مي‌شود.

سهام شناور درصدي از سهام شركت است كه در اختيار عموم قرار دارد به طور مثال در سهام دزهراوي ۱۹ درصد سهام در اختيار مردم قرار گرفته و درواقع هرچقدر ميزان درصد سهام شناور يك شركت بيشتر باشد مي‌توان گفت سهام آن شركت بر اساس عرضه و تقاضاي واقعي‌تر قيمت‌گذاري شده و كنترل قيمت سهام و فعاليت‌هاي سفته بازي در چنين شركت‌هايي كم‌تر اتفاق مي‌افتد.

۶. EPS و P/E

يكي از اطلاعات مهم در تابلو بورس، سود هر سهم شركت (EPS) و نسبت قيمت به درآمد (P/E) براي هر سهم است. درواقع يكي از انواع صورت‌هاي مالي شركت‌ها را صورت سود و زيان مي‌گويند.

اين امر نشان‌دهنده عملكرد يك شركت در طي يك دوره زماني كه محصول نهايي آن سود يا زيان است. هرگاه كل سود پس از كسر ماليات را به تعداد سهام تقسيم كنيم؛ سود هر سهم به دست خواهد آمد. چنانچه EPS در تابلوي معاملات سهام، منفي باشد نشان‌دهنده زيان ده بودن شركت است.

P/E از تقسيم قيمت جاري سهم بر سود هر سهم به دست مي‌آيد. اين نسبت به‌عنوان ابزار دست تحليل گران بوده كه تلاش مي‌كنند با تخمين دقيق آن بتوانند ارزش ذاتي يك شركت را به دست آورند.

۷. خريد و فروش

اين بخش روند كنوني معاملات سهم را نشان مي‌دهد، به‌طوركلي سه حالت در معاملات يك سهم مي‌تواند رخ دهد. اول اين‌كه صف خريد باشد، دوم اينكه در صف فروش قرار گيرد و سوم آنكه خريد و فروش به‌صورت متعادل انجام شود. خريد و فروش اوراق بهادار در بورس بر اساس سازوكار حراج انجام مي‌شود، در اين حراج اولويت اول قيمت مناسب و اولويت دوم زمان است.

درنهايت زماني كه قيمت پيشنهادي براي خريد سهم با قيمت پيشنهادي براي فروش سهم برابر باشد، معامله صورت مي‌گيرد. در اين حالت سامانه معاملاتي به‌صورت خودكار خريد و فروش را در كسري از ثانيه انجام مي‌دهد و بلافاصله سفارش‌هاي انجام‌شده از سامانه معاملاتي حذف مي‌شوند.

۸. نمودار قيمت و حجم

اين نمودار بيانگر اين است كه در دامنه نوسان روز جاري چه حجمي و در چه قيمتي معامله شده است.