در بورس كالا معمولاً كالاهاي خام و فرآوري نشده مانند فلزات، پنبه، گندم، برنج و... دادوستد مي‌شوند. يكي از مزاياي بورس كالا، حضور نهادهاي نظارتي و تنظيم‌كننده بازار است كه تمامي توليدكنندگان، مصرف‌كنندگان و تجار كالا با حضور اين نهادها، از مزاياي قوانين و مقررات حاكم بر بورس برخوردار مي‌شوند.

بررسي روند پيدايش و تكامل بورس‌هاي كالا در جهان حاكي از آن است كه اين‌گونه بازارها در عرصه اقتصاد كشورها از قرن ۱۹ به بعد در پي پاسخ‌گويي به برخي از نيازمندي‌هاي اقتصادي و در بسياري موارد رفع برخي تنگناها و موانع در بازار كالاهاي مختلف بوده است.

در واقع نارسايي‌هاي بازارهاي سنتي در شكل‌ نوسانات كاذب و عدم شفافيت در كشف قيمت و فقدان تضمين‌هاي لازم براي معامله‌گران از مهم‌ترين دلايل راه‌اندازي بورس‌هاي كالايي در كشورهاي جهان بوده است.

در بورس كالا معمولاً كالاهاي خام و فرآوري نشده مانند فلزات، پنبه، گندم، برنج و... دادوستد مي‌شوند

در چنين شرايطي وجود بورس‌هاي كالايي و استفاده از ابزارهاي مشتقه به پديد آمدن يك نظام سازمان‌يافته دادوستد و توزيع كالاها در كشورهاي مختلف منجر شده و راه ورود به بازارهاي جهاني را براي كشورها تسهيل كرده است.

از اين‌رو هم‌اكنون صدها بورس كالايي مدرن در سراسر جهان داير است كه از قديمي‌ترين آن‌ها مي‌توان به بورس معروف و تجاري شيكاگو(CME) با ۱۷۰ سال سابقه، بورس فلزات لندن(LME) با ۱۳۰ سال سابقه، بورس كالاي نيويورك(NYMEX)، بورس كالاي توكيو (TOCOM)، بورس كالاي شانگهاي(SHFE)، بورس كالاي هند(MCX) اشاره كرد كه ثبت نام بورس ضروري است . .

چه كساني به بورس كالا مراجعه مي‌كنند؟

۱- گروه اول كساني هستند كه مي‌خواهند از ريسك نوسان كاذب قيمت‌ها در امان باشند. در واقع بورس‌هاي كالا به عنوان عاملي موثر براي كاهش  ريسك توليدكنندگان كالا و مصرف‌ كنندگان عمده در بازار شناخته مي‌شود.

۲- گروه دوم بر خلاف گروه اول، از نوسانات قيمت استفاده كرده و سود خود را حداكثر مي‌كنند. در بورس‌هاي كالا، اين گروه با نام سوداگران (Speculator) شناخته مي‌شوند.

بورس كالا در ايران

در راستاي تحقق اهداف برنامه سوم و چهارم توسعه كه مطابق با آن‌ها شوراي عالي بورس موظف به راه‌اندازي و گسترش كد بورسي و  بورس‌هاي كالايي در ايران شناخته شده بود، بورس فلزات در شهريور ۱۳۸۲ (نخستين بورس كالايي در ايران) و بورس كالاي كشاورزي در شهريور ۱۳۸۳ آغاز به فعاليت كردند. بر مبناي قانون بازار اوراق بهادار جمهوري اسلامي ايران و با تصويب شوراي عالي بورس، شركت بورس كالاي ايران در آذر ۱۳۸۵ با درهم آميختن بورس فلزات و بورس كالاي كشاورزي تشكيل شد و پس از پذيره‌نويسي و برگزاري مجمع عمومي، از مهر ۱۳۸۶ كار خود را زير نظر سازمان بورس و اوراق بهادار آغاز كرد. گفتني است اركان شركت بورس كالاي ايران هم اكنون شامل «مجمع عمومي»، «هيئت مديره»، «مديرعامل»، «بازرس/حسابرس» مي‌شود.

چه قراردادهايي در بورس كالا معامله مي‌شوند؟

همه داد و ستدها در بورس كالا در قالب قراردادهاي استاندارد انجام مي‌گيرد. به طور كلي، قراردادهاي «نقدي»، «سلف»، «نسيه»،آتي و اختيار معامله ، «صلح» و «معاوضه» براي داد و ستد هر كالا وجود دارد.