انواع افزايش سرمايه

انواع افزايش سرمايه

اگر بخواهيم يك دسته بندي از انواع روش هاي افزايش سرمايه داشته باشيم،مي توان ۴ دسته كلي در نظر گرفت:

1. از محل سود انباشته (سهام جايزه)
2. از محل آورده نقدي و مطالبات حال شده سهامداران
3. از محل تجديد ارزيابي دارايي ها
4. به روش صرف سهام

فرمول محاسبه افزايش سرمايه

براي اينكه بدانيد قيمت و تعداد سهام شما پس از افزايش سرمايه چه تغييري مي كند بايد با فرمول هاي محاسبه قيمت سهام پس از افزايش سرمايه آشنايي داشته باشيد. هر كدام از روش ها فرمول محاسباتي جداگانه اي دارد. در ادامه پس از توضيح هركدام از اين روش ها فرمول محاسبه قيمت و تعداد كد بورسي سهام را براي شما توضيح مي دهيم.

افزايش سرمايه از محل سود انباشته

طبق قانون تجارت شركت ها موظف هستند ساليانه درصدي از سود خود را نزد خود نگهداري شوند. اين سود در حسابي تحت عنوان سود انباشته در صورت هاي مالي  شركت ثبت مي شود. در مواقعي كه شركت سود انباشته مناسبي دارد، تصميم مي گيرد كه افزايش سرمايه خود را از اين روش انجام بدهد و با اين كار منابع جديد مورد نياز خود را تامين كند. پس در روش سود انباشته عملا جريان نقدينگي جديد به شركت وارد نمي شود.

پس به دليل اينكه سهامداران پولي براي سهام جديد خود پرداخت نمي كنند به سهامي كه به اين روش به سهامدار تعلق مي گيرد، سهام جايزه  هم گفته مي شود. در روش سود انباشته درصد مالكيت شما در شركت تغييري پيدا نمي كند. يعني به همان نسبت كه سرمايه شركت زياد مي شود تعداد سهام شما نيز افزايش پيدا مي كند. از نظر تئوريك ميزان دارايي شما نيز تغييري نمي كند، يعني به همان نسبت كه تعداد سهام شما زياد مي شود قيمت سهام كاهش پيدا مي كند. فرمول محاسبه در اين روش به شرح زير است:

افزايش سرمايه از محل آورده نقدي

در مواقعي كه شركت سود انباشته مناسبي ندارد و يا مي خواهد كه منابع مالي جديد به شركت وارد كند آموزش بورس لازم است  از محل آورده نقدي سهامداران اقدام به افزايش سرمايه مي كند. به دليل اينكه افزايش سرمايه از اين روش، نيازمند تأمين منابع جديد از سوي سهامداران فعلي شركت است، شركت حق استفاده و حضور در آن را ابتدا به سهامداران شركت مي‌دهد. به اين صورت كه اوراقي تحت عنوان  حق تقدم سهام در اختيار سهامداران فعلي قرار مي گيرد. سهامدار در مدت زمان مجاز براي معاملات اين اوراق كه معمولا ۲ ماه است و به آن مهلت پذيره نويسي گفته مي شود، مي تواند يكي از دو كار را انجام دهد:

1. پرداخت مبلغ اسمي سهام: در اين روش شما به ازاي هر سهم بايد مبلغي را دراين بازه زماني ۲ماهه به شركت پرداخت نماييد. اين مبلغ در ايران معمولا ۱۰۰۰ ريال (قيمت اسمي سهم) است. با اين كار پس از طي شدن مراحل افزايش سرمايه، حق تقدم شما تبديل به سهم عادي مي شود.
2. فروش حق تقدم: اگرشما به هر علتي تمايل نداشته باشيد كه از حق تقدم هاي خود استفاده كنيد مي توانيد در اين بازه زماني ۲ ماهه حق تقدم هاي خود را به سرمايه گذاران ديگر بفروشيد. اين حق تقدم ها مثل سهام عادي در بورس قابل معامله هستند. مثلا حق تقدم ايران خودرو با نماد خودرو، با نماد خودروح معامله مي شود. قيمت حق تقدم به اندازه آورده شما (معمولا ۱۰۰۰ ريال) از قيمت روز سهم اصلي در بازار كمتر است.

• نكته: اگر شما به هر علتي مبلغ اسمي سهام را پرداخت نكنيد و همچنين حق تقدم خود را نيز به فروش نرسانيد، پس از اتمام مهلت پذيره نويسي حق تقدم سهام شما به فروش مي رود. يعني شركت حق تقدم هاي استفاده نشده را از طريق بورس به فروش مي رساند و مبلغ حاصل از فروش را بعد از كسر كارمزدها به حساب شما واريز مي كند. قيمت فروش در اين مواقع معمولا نزديك به قيمت روزهاي آخر پذيره نويسي حق تقدم هاست.

فرمول محاسبه در اين روش به شرح زير است:

مثال براي روش سودانباشته و روش آورده نقدي

روش سود انباشته:

فرض كنيد قيمت سهام شركتي ۲۰۰۰ ريال است و اين شركت از محل سود انباشته ۴۰ درصد افزايش سرمايه ميدهد. طبق فرمول، قيمت هر سهم جديد به صورت زيرمحاسبه خواهد شد:

X=40/100=0.4

ريال۱۴۲۸٫۵=۰٫۴+۱/۲۰۰۰=قيمت سهم پس از افزايش سرمايه

همانطور كه مشاهده مي كنيد اگر مثلا شما قبل از افزايش سرمايه ۱۰۰۰ سهم ۲۰۰۰ ريالي داشتيد پس از آن ۱۴۰۰ سهم ۱۴۲۸ ريالي داريد كه مجموع دارايي شما در اين ۲ حالت يكي مي شود.

روش آورده نقدي:

فرض كنيد قيمت هر سهم شركتي ۶۰۰۰ ريال است و اين شركت از محل مطالبات و آورده نقدي ۳۰۰ درصد افزايش سرمايه داده و به ازاي هر سهم جديد ۱۰۰۰ ريال(يعني همان  ارزش سهمي ) از سهامداران مطالبه مي‌كند. قيمت هر سهم جديد و همچنين قيمت حق تقدم سهم اين شركت به صورت زير خواهد بود:

X=300/100=3

ريال۲۲۵۰=۱+۳/(۳ *۱۰۰۰ )+۶۰۰۰=قيمت سهم پس از افزايش سرمايه

ريال۱۲۵۰=۱۰۰۰-۲۲۵۰=قيمت حق تقدم

افزايش سرمايه از محل تجديد ارزيابي دارايي ها

در اين روش از محل تجديد ارزيابي دارايي ها، شركت دارايي هاي ثابت مشهود خود را نظير زمين، ساختمان، ماشين آلات و تجهيزات، سرمايه گذاري ها و … را مورد تجديد ارزيابي قرار مي دهند. با اين كار ارزش دارايي هاي شركت در ترازنامه به روز مي شود. در نتيجه از آنجايي كه معادله حسابداري در ترازنامه بايد برقرار باقي بماند و بدهي هاي شركت نيز تغييري نكرده، سرمايه شركت بايد افزايش پيدا بكند تا اين معادله برقرار بماند.

در اين روش نيز پولي به شركت وارد نمي شود و فقط يك عمليات حسابداري در صورتهاي مالي شركت رخ مي دهد. در اين روش نيز به همان مقدار كه تعداد سهام شما افزايش پيدا مي كند قيمت آن كاهش پيدا مي كند، در نتيجه تغييري در دارايي شما رخ نمي دهد.

روش صرف سهام

در اين روش، شركت سهام خود را به مبلغي بيش از قيمت اسمي و از طريق پذيره نويسي به فروش رسانده و تفاوت حاصل از قيمت فروش و قيمت اسمي سهام را، به حساب اندوخته منتقل و يا در ازاي آن سهام جديد، به سهامداران قبلي ميدهد.  بجاي انتشار سهام عادي با ارزش اسمي، پذيره نويسي سهام جديد ناشي از افزايش سرمايه به قيمت بازار انجام ميگيرد. منظور از صرف سهام ، اضافه ارزش سهام يعني ما به التفاوت ارزش بازاري و اسمي سهام ميباشد. شركت در خصوص صرف سهام سه كار مي توانند انجام دهند:

• انتقال اضافه ارزش به اندوخته شركت
• تقسيم نقدي اضافه ارزش به سهامداري قبلي
• دادن سهام جديد به سهامداران قبلي
• در مورد فروش هم دو كار مي توانند انجام دهند
• فروش با حفظ حق تقدم
• فروش با سلب حق تقدم

كدام نوع افزايش سرمايه براي شركتها بهتر است؟

از آنجايي كه ساختار شركتها با يكديگر تفاوت دارد، در نتيجه هر شركت پيچيدگي هاي خاص خودش را دارد. پس نمي توان يك نسخه كلي براي همه شركتها در نظر گرفت. اما به صورت كلي آن نوع از افزايش سرمايه كه باعث شود منابع جديد به شركت وارد شود مي تواند وضعيت بهتري را براي شركت ايجاد كند. پس افزايش سرمايه از آورده نقدي و از طريق صرف سهام مي تواند به صورت كلي بهتر قلمداد شود.

همچنين روش تجديد ارزيابي دارايي ها از آنجايي كه عملا پولي وارد شركت نمي شود، صرفا يك عمليات حسابداري براي بهبود صورتهاي مالي شركت محسوب مي شود. روش سود انباشته نيز مزيت اصلي كه دارد اين است كه باعث مي شود حداقل سود انباشته شركت از آن خارج نشود و در شركت باقي بماند و مورد استفاده قرار گيرد.ثبت نام بورس به شدت كاهش يافته است . 

چند نكته در مورد افزايش سرمايه

• هر اتفاقي كه در رابطه با افزايش سرمايه يك شركت در مجمع آن شركت تصويب شود، شامل حال افرادي مي شود كه در زمان برگزاري مجمع شركت، سهامدار آن شركت بوده اند.
• بعد از اينكه افزايش سرمايه شركت در مجمع فوق‌العاده به تصويب رسيد، موضوع در روزنامه كثيرالانتشاري كه به عنوان روزنامه رسمي شركت انتخاب شده، منتشر مي‌شود. اين موضوع در سامانه كدال نيز به سهامداران اطلاع رساني مي شود. همچنين فرمي براي سهامداران آن شركت ارسال شده و از آنها درخواست مي‌شود تا درصورت تمايل به استفاده از حق تقدم خود براي خريد سهام جديد، فرم مذكور را تكميل و براي شركت ارسال نمايند. به اين فرم، اصطلاحا گواهي حق تقدم خريد سهام گفته مي‌شود.
• در برخي از موارد شركتها اقدام به افزايش سرمايه تركيبي مي كنند. مثلا بخشي از آن از محل سود انباشته و بخش ديگر از طريق آورده نقدي سهامداران انجام مي شود. براي محاسبه قيمت سهم در اين روش، بايد فرمول دو روش مزكور را با يكديگر تلفيق كنيد.
• قيمت هايي كه از طريق فرمول ها محاسبه مي شوند قيمت تئوريك سهم مي باشند. در بسياري از مواقع در واقعيت اين قيمت ها ممكن است تغيير پيدا كند. يعني به دليل عرضه و يا تقاضاي زياد در سهم ممكن است قيمت سهم بعد از بازگشايي بيشتر يا كمتر از قيمت تئوريك آن شود.